Ραδιοφωνική διαφήμιση Νο1: Άντρας περιγράφει όλη την ένταση, το πάθος και τις έντονες συγκινήσεις που σου προσφέρει η θέαση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα μέχρι που την ιδανική εικόνα διαταράσσει μία γυναικεία φωνή που τον ρωτάει εάν θέλει ακόμα μία μπύρα (γιατί προφανώς θα πέσει το πουλί του αν σηκωθεί να την πάρει ο ίδιος)

Ραδιοφωνική διαφήμιση Νο2: Γνωστή εταιρία πετρελαιοειδών προκειμένου να τραβήξει την προσοχή μας στα προϊόντα της επιστρατεύει το παλιότερο κόλπο στο βιβλίο: τα παιδιά. Τρία πιτσιρίκια λοιπόν λένε τι θέλουν να γίνουν όταν μεγαλώσουν: Το ένα αγοράκι δηλώνει πως θα γίνει γιατρός, το δεύτερο αγοράκι θέλει να γίνει αστροναύτης και το κοριτσάκι... πριγκίπισσα. Που δεν είναι επάγγελμα βέβαια αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για το αναχρονιστικό μυαλό που εμπνεύστηκε αυτή την ανοησία που θα θεωρούνταν πιασάρικη, ας πούμε, το 1965 αλλά σήμερα φαντάζει τόσο σύγχρονη όσο κι ένα walkman.

Κάνω ραδιόφωνο, συστηματικά και καθημερινά, εδώ και ενάμιση χρόνο περίπου και μπορώ να πω ότι με ακούει μία ευρεία γκάμα ακροατών διαφορετικών μορφωτικών και πνευματικών επιπέδων - εκεί έγκειται άλλωστε η μαγεία του μαζικού αυτού μέσου. Κι ενώ λοιπόν το πρωί μπορεί πρακτικά να σε ακούν οι πάντες την ώρα που πάνε δουλειά ή τα παιδιά στο σχολείο, οι ραδιοφωνικές διαφημίσεις, όχι φυσικά όλες αλλά σε ανησυχητικό βαθμό αρκετές, μοιάζουν να απευθύνονται σε πολύ συγκεκριμένο κοινό αναπαράγοντας απαρχαιωμένα και άκρως σεξιστικά στερεότυπα που θέλουν τον άντρα αφέντη και κουβαλητή και τη γυναίκα ως ένα υστερικό και άβουλο πλάσμα που ενδιαφέρεται μόνο για λούσα και δουλειές του σπιτιού.

Ακούγοντας κάποιος τις διαφημίσεις που παίζουν όλη μέρα στα κυπριακά ραδιόφωνα μπορεί να εξάγει τα ακόλουθα συμπεράσματα:

-Ο άντρας εξηγεί με συγκαταβατικό ύφος κάτι που η γυναίκα αδυνατεί να καταλάβει - συνήθως κάποια προσφορά που προφανώς πρέπει να είσαι από θεωρητικός φυσικός και πάνω για να την εμπεδώσεις.

-Ο άντρας καθησυχάζει, πάντα με συγκαταβατικό ύφος, τη φοβισμένη/αγχωμένη/νευρική/υστερική γυναίκα που έκαψε το φαγητό/δεν έχει τι να φορέσει/έβαλε κιλά/τούμπαρε το αυτοκίνητο στον ύπνο της κλπ

-Ο άντρας παραμένει ο κουβαλητής του σπιτιού, ο μοναδικός παροχέας που χρησιμοποιεί το εισόδημά του για τις ανάγκες της οικογένειας ενώ η γυναίκα, εάν δουλεύει, εμφανίζεται να ξοδεύει τα χρήματά της σε κρέμες, σπα και trendy πέδιλα. Χαρακτηριστική ήταν η διαφήμιση του τύπου που αγόρασε καινούργιο smartphone για τον εαυτό του αλλά “πήρε κι εκείνης κάτι να μην παραπονιέται”: μία πρέσα σιδερώματος!

-Ο άντρας παρουσιάζεται ως το πολλά βαρύ αρσενικό που απολαμβάνει μάπα και μπιρούα ενώ η γυναίκα στα μετόπισθεν φροντίζει για την αδιάκοπη τροφοδοσία του πασά με σάντουιτς και αλκοόλ.

-Η γυναίκα εμφανίζεται διστακτική, φοβισμένη και ανήσυχη όταν ετοιμάζεται να ενημερώσει τον άντρα της για κάποιο λάθος ή αμέλειά της με τον τελευταίο να επιδεικνύει κατανόηση και μεγαλοψυχία, είτε γυρνώντας το στην πλάκα είτε εκφράζοντας τη συχώρεσή του (συνήθως είναι το διαφημιζόμενο προϊόν που σώζει τη μέρα και τη γυναίκα από την οργή του αφέντη της). Σε περίπτωση που αντιστρέφονται οι ρόλοι, διαπιστώνουμε ότι η ουσία παραμένει πάνω-κάτω η ίδια: ο άντρας συνήθως εμφανίζεται διστακτικός ή υπερβολικά γλυκός επειδή έκανε κάποια μαλαγανιά (δεν τράκαρε βέβαια το αμάξι, ούτε έκαψε το φαγητό αλλά κάτι πολύ πιο “αντρικό” όπως ξενύχτησε με αντροπαρέα ή φλέρταρε άλλη γυναίκα) ενώ η σύζυγος παρουσιάζεται ως υστερική στρίγγλα. Την κατάσταση θα σώσει το προϊόν και ΑΦΟΥ φυσικά ο άντρας δώσει και πάλι τις κατάλληλες εξηγήσεις.

-Αντικείμενα που αγοράζονται και χρησιμοποιούνται το ίδιο και από τα δύο φύλα, “αρσενικοποιούνται” εάν είναι μηχανικά, ηλεκτρονικά ή υπηρεσίες (πχ κινητά, αυτοκίνητα, ασφάλειες) και αντίστοιχα “θηλυκοποιούνται” (ή στην καλύτερη περίπτωση unisex) εάν είναι πιο απλοϊκά όπως έπιπλα, τρόφιμα και καφέδες.

Δεν λέω ότι κάποια από αυτά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, δεν τρέφω ψευδαισθήσεις ως προς τη θέση της γυναίκας στην κυπριακή κοινωνία.

Αντιλαμβάνομαι επίσης ότι οι εταιρίες θέλουν να πουλήσουν και για να το πετύχουν αυτό πρέπει να αγγίξουν ένα όσο το δυνατόν μαζικότερο κοινό, συνεπώς ασπάζονται όλο και περισσότερα κλισέ, στερεότυπα και προκαταλήψεις (γιατί επίσης ξέρουν που ζούμε). Δεν είμαι κανένας ουτοπικός για να περιμένω ν’ ακούσω από τη μια μέρα στην άλλη δύο γυναίκες να συζητούν για DIY ή άντρες να ανταλλάσσουν οικοκυρικά tips (δεν μιλάω καν να εμφανίζονται σε διαφημίσεις ζευγάρια ή οικογένειες όπως αυτή της φωτογραφίας, ούτε σε ένα εκατομμύριο χρόνια), όμως είναι οι μικρές, ανεπαίσθητες αλλαγές στην αρχή που προετοιμάζουν το έδαφος για τις μεγαλύτερες.

Θα μπορούσε ας πούμε να ετοιμάσει μόνος του άντρας το σνακ του, να πάει η γυναίκα το αυτοκίνητο στον μηχανικό ή να φροντίσει η ίδια για την ασφάλεια ή το τραπεζικό δάνειο γιατί ξέρετε υπάρχουν χιλιάδες γυναίκες εκεί έξω χωρίς άντρα-αφέντη στη ζωή τους και τα καταφέρνουν μια χαρά, ευχαριστώ πολύ που ρωτάτε. Θα μπορούσαν δύο γυναίκες να συζητούν για την τρέχουσα επικαιρότητα ή για τα πραγματικά προβλήματα της ζωής αντί πχ για απολέπιση και ΝΑΙ ένα κοριτσάκι μπορεί να ονειρεύεται να γίνει χειρούργος, αστροναύτης ή πρόεδρος της Δημοκρατίας αντί για Meghan Markle απ’ το Φρέναρος. Κι όλα αυτά μπορούν να γίνουν χωρίς να ανατιναχτεί το κεφάλι κανενός.

Επειδή όμως το κακό έχει παραγίνει, προς το παρόν καταγγείλετε τον κώλο τους στον Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης (στο www.fed.org.cy υπάρχει σχετική φόρμα να συμπληρώσετε ή στείλτε email στο [email protected]) ή την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης