Bye Bye Βαρκελώνη

Bye Bye Βαρκελώνη

Ή μήπως όχι ρε παιδιά;

Bye Bye Βαρκελώνη
Βασανιστικά τα ερωτήματα

Μία πλατεία κούκλα με φοίνικες, πλακόστρωτο και αλάνια είχε μείνει στο μυαλό μου ως η απόλυτη εικόνα της απόλυτης μεσογειακής πόλης που, όπως όλοι θα ερωτευόμουν και εγώ κεραυνοβόλα, όταν μερικά χρόνια πριν θα την επισκεπτόμουν για πρώτη φορά.

Πέντε χρόνια πέρασαν από τότε και ήμουν βέβαιος, ευθύς αμέσως μόλις την αντίκριζα, θα την αναγνώριζα την πλατεία της καρδιάς μου. Τη διέσχισα και χαμπάρι δεν πήρα. Κάτι που θυμόμουν ανόθευτο και παρακμιακό, έμοιαζε τώρα διαφορετικό, μοδέρνο.

Κατά τη διάρκεια της περσινής μόνο χρονιάς, στη Βαρκελώνη των δύο περίπου μόνιμων εκατομμυρίων κατοίκων βρέθηκαν 32 εκατομμύρια τουρίστες. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς, μόνο για μια ημέρα. Οι τουρίστες απειλούν σοβαρά την ποιότητα ζωής όλων των κατοίκων της πόλης, αρθρογραφούσε το 2014 η νεοεμφανιζόμενη τότε Ada Colau, που ένα χρόνο μετά θα κέρδιζε τη Δημαρχία της καταλανικής πρωτεύουσας.

Οι απόψεις ωστόσο ανάμεσα στους ντόπιους δεν είναι μόνο «BYE BYE BARCELONA» όπως ονομάζεται το διαφωτιστικό ντοκιμαντέρ από το οποίο αντέγραψα τον έξυπνο τίτλο και που προσεγγίζει επικριτικά το θέμα της ανεξέλεγκτης τουριστικοποίησης της πόλης. Δες το, είναι πολύ ωραίο:

Σε μια πόλη με ισχυρή αντικαπιταλιστική παράδοση, όπου έχουν ήδη αρχίσει να θεσπίζονται νόμοι για «προστασία» από τις «ορδές» των τουριστών, υπάρχουν και οι μόνιμοι κάτοικοι που τους αγαπούν και τους θέλουν. Με αφορμή πρόσφατη επίσκεψη μου στην πρωτεύουσα αυτή της Μεσογείου, μίλησα με τρεις ντόπιους που προσεγγίζουν το καυτό θέμα διαφορετικά. Το Pollo Rico με τα υπέροχα κοτόπουλα ίσως και να είναι από τα ελάχιστα πια, μη τουριστικά εστιατόρια στο ιστορικό κέντρο

O Jaume το βλέπει αρνητικά

Η ευφορία που ένιωθα μικρό αγόρι μετατράπηκε μεγαλώνοντας σε μια αυξανόμενη απογοήτευση

O Jaume σήμερα εργάζεται ως πόστ ντόκ φιλόσοφος σε πανεπιστήμιο της Λισαβόνας. Γεννήθηκε στη γειτονιά Clot της Βαρκελώνης 33 χρόνια πριν. «Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών, έχω ζήσει τεράστιες αλλαγές στην πόλη. Κομβικό σημείο υπήρξε σίγουρα το 1992 με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η ευφορία που ένιωθα όμως ως μικρό αγόρι βιώνοντας αυτό το κορυφαίο γεγονός μετατράπηκε μεγαλώνοντας σε μια ολοένα και αυξανόμενη απογοήτευση, καθώς αντιλαμβανόμουνα τις επιπτώσεις της οικοδομικής υπερανάπτυξης και της ανεξέλεγκτης εισροής τουριστών. Η Λισαβώνα, η πόλη στην οποία μένω τώρα, περνά από μία αρκετά παρόμοια διαδικασία».

«Πιστεύω πως η τουριστικοποίηση είναι αρνητική για πολλούς λόγους. Συμβάλλει στην κατακόρυφη αύξηση των τιμών για ενοίκιο ή αγορά σπιτιού σε βαθμό που πάρα πολλοί άνθρωποι αδυνατούν να ανταποκριθούν. Αλλοιώνει τον χαρακτήρα της παραδοσιακής γειτονιάς. Δημιουργεί εντάσεις, αφού πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι σαν πλανόδιοι. Μετατρέπει την πόλη σε μια παρωδία του πραγματικού της εαυτού, όπου οι μόνιμοί της κάτοικοι καταντούν κομπάρσοι και αποκτούν δευτερεύοντες ρόλους».

«Δεν μπορούμε όμως να διαχωρίσουμε τον τουρισμό από τον καπιταλισμό. Κι αυτό δεν έχει να κάνει μ’ αυτή καθ' αυτή τη μετακίνηση των ανθρώπων από το ένα μέρος στο άλλο. Το προβληματικό της υπόθεσης είναι με ποιο τρόπο πραγματοποιείται και σε ποιο βαθμό. Σύμφωνα με την προσωπική μου άποψη, είναι σημαντικό όλα αυτά να λαμβάνονται υπόψη πριν κανείς μπερδέψει μια διαδήλωση εναντίον της παραπάνω συστημικής κοινωνικής δομής με ξενοφοβικές ιδέες εναντίον των «guiris» (guiris σύμφωνα με την ισπανική αργκό είναι οι ξένοι και χαζοβιόληδες τουρίστες από πλούσιες χώρες του Βορρά)».

«H αδιαφορία είναι βασικό συστατικό του καπιταλισμού. Δεν έχει σημασία πώς βγάζεις λεφτά, αρκεί να τα βγάζεις. Δεν έχει σημασία αν πωλάς ψωμί, όπλα, ή σ’ αυτήν την περίπτωση, δωμάτια μέσω του AirBnB. Σε μια τέτοια κοινωνία, όπου το να νοικιάζεις ως ιδιοκτήτης ένα φλατ σ’ έναν τουρίστα μπορεί να σου αποφέρει πολύ μεγαλύτερα κέρδη από το να έχεις έναν μόνιμο ένοικο, σαφώς αυτό είναι που θα πράξεις. Εκτός κι αν η ανάγκη να έχεις μια στέγη κάτω από το κεφάλι σου θεωρηθεί (ή και θεσμοθετηθεί) ως στοιχειώδης.

«Έπειτα είναι και το ζήτημα των περιορισμών που πρέπει να ισχύσουν και στην τουριστική βιομηχανία. Μολονότι σε διεθνές επίπεδο σε άλλους τομείς παρατηρούνται οι απαραίτητες αναπτυξιακές ρυθμίσεις λόγω περιορισμένων πηγών ενέργειας, ο τουρισμός είναι ένα δυνητικά ανεξάντλητο φαινόμενο. Ακόμη κι αν μια γενιά έχει υπάρξει παντού, πάντοτε θα υπάρχουν άνθρωποι που δεν θα έχουν επισκεφθεί ποτέ τη Βαρκελώνη!» Στολισμένος δρόμος σε φιέστα της Γκράσια

H Άλμπα το βλέπει ναι μεν αλλά

Το σημαντικό είναι οι αρμόδιοι φορείς να προστατέψουν την πόλη και να μην την αφήσουν να καταντήσει ένα θεματικό πάρκο για τους τουρίστες

H Άλμπα είναι σήμερα 32 ετών. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη μποέμ γειτονιά Γκράσια, μια από τις τελευταίες κεντρικές συνοικίες που «κατελήφθησαν» από τους τουρίστες. Παιδάκι θυμάται έντονα πόσο φίνα περνούσε στις λεγόμενες φιέστες της Γκράσια, όπου κάθε δρόμος διακοσμούνταν δημιουργικά από τους ντόπιους, με θεματικές που αποφασίζονταν σε συνελεύσεις μήνες πριν. Στις μέρες μας, οι φιέστες αυτές εμφανίζονται στους τουριστικούς οδηγούς και οι ντόπιοι δεν τις ζουν όπως παλιά. Συνωστισμός, μεθυσμένοι, σκουπίδια και πολλή αστυνομία έχουν οδηγήσει στην κακοποίηση της γιορτής.

«Eίναι αλήθεια ότι στη Βαρκελώνη έχει πάρα πολύ τουρισμό. Προσωπικά, πιστεύω πως είναι κάτι ωραίο και θετικό. Είναι όμορφο να βλέπεις πόσος κόσμος ενδιαφέρεται για την πόλη σου – βολτάρει, βγάζει φωτογραφίες και την απολαμβάνει.. Μου αρέσει να βλέπω άνθρωπους από όλο τον κόσμο να γοητεύονται από τα αξιοθέατα, την ιστορία, την αρχιτεκτονική και την ατμόσφαιρα της Βαρκελώνης. Επιπλέον, από τον τουρισμό προκύπτουν και αρκετά οικονομικά οφέλη. Από την άλλη, ισχύει ότι ο Δήμος δεν καταφέρνει πάντα να εφαρμόσει τις καλύτερες τακτικές για να προστατεύσει την πόλη και τους πολίτες της, με αποτέλεσμα αρκετές περιοχές να αφεθούν στους τουρίστες και σε όσους κερδοσκοπούν από τον τουρισμό. Η αγορά πλέον απευθύνεται αποκλειστικά στους τουρίστες και πολλές αυθεντικές, ντόπιες μικροεπιχειρήσεις έχουν ήδη κλείσει. Κάποιες περιοχές έχουν τουριστικοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που οι Βαρκελώνιοι αναγκάζονται να τις εγκαταλείψουν».

«Πιστεύω πως ο τουρισμός μπορεί να ωφελήσει σε διάφορους τομείς αλλά όχι με οποιοδήποτε κόστος. Το σημαντικό είναι οι αρμόδιοι φορείς να λάβουν μέτρα για να προστατέψουν την πόλη και να μην την αφήσουν να καταντήσει ένα θεματικό πάρκο για τους τουρίστες. Να μην αφήσουν να χαθεί η ιδιαίτερη ταυτότητα της Βαρκελώνης που τόσο αρέσει».

Η Άννα το βλέπει πολύ θετικά

Έχουμε σταματήσει να ιππεύουμε άλογα εδώ και πάρα πολύ καιρό. Πιστεύω πως οι άνθρωποι που εναντιώνονται τόσο πολύ στον τουρισμό είναι κυρίως άνθρωποι που φοβούνται τις αλλαγές

Την πολύ κομψή σαραντάρα και κοσμοπολίτισσα, επίσης ντόπια, Άννα, που για επαγγελματικούς και προσωπικούς λόγους μοιράζει τον χρόνο της μεταξύ Βαρκελώνης και Λονδίνου, τη γνώρισα μέσα στο αεροπλάνο φεύγοντας. Σε αντίθεση με αρκετούς πολιτισμένους και διακριτικούς επιβάτες, συχνά αγαπώ να γίνομαι εκείνος ο τύπος που θα σε πιάσει κουβέντα για να περάσει η ώρα, το ίδιο προφανώς και η Άννα και η πτήση «πέτασε» και χρονικά.

«Εμένα μου αρέσει οι άνθρωποι να αλλάζουν και να εξελίσσονται» μού είπε.

«Έχουμε σταματήσει να ιππεύουμε άλογα εδώ και πάρα πολύ καιρό. Πιστεύω πως οι άνθρωποι που εναντιώνονται τόσο πολύ στον τουρισμό είναι κυρίως άνθρωποι που φοβούνται τις αλλαγές. Η απουσία φορολόγησης για τις ενοικιάσεις κατοικιών δεν είναι πρόβλημα των τουριστών αλλά του συστήματος που χρειάζεται αναθεώρηση».

«Προσωπικά απολαμβάνω πάρα πολύ το πάντρεμα της ντόπιας ταυτότητας με τη διεθνή ατμόσφαιρα. Η ιδιαίτερη ταυτότητα είναι δική μου και δεν φοβάμαι πως θα τη χάσω, δεν πιστεύω πως θα έρθει ο οποιοσδήποτε να μου την κλέψει. Νιώθω περηφάνια για την εντυπωσιακή ανάπτυξη της πόλης από την οποία κατάγομαι, η Βαρκελώνη είναι υπέροχη με θαυμάσιο καιρό και φαγητό και δεν είναι τυχαίο που πάρα πολλές start up την επιλέγουν για να αρχίσουν τις δραστηριότητές τους. Άλλωστε ας μη ξεχνάμε πως πέρα από τον παραδοσιακό, η Βαρκελώνη προσελκύει επίσης ιατρικό και ακαδημαϊκό τουρισμό».

Καλό είναι να ξέρεις, μού τόνισε με χαμογελάκι, πως πολλές από τις απόψεις που εκφράζονται εναντίον του τουρισμού έχουν πολιτικό χαρακτήρα. «Είναι ψηφοθηρικές εκ μέρους του κόμματος που έχει τώρα τη Δημαρχία της πόλης και θέλει να κερδίσει περισσότερους υποστηρικτές».

«Ο τουρισμός είναι απίστευτα επωφελής για την οικονομία της πόλης, πάρα πολλές στατιστικές έχουν επιβεβαιώσει τη θετική του συνεισφορά. Πριν 20 χρόνια δεν είχαμε καλές υποδομές και είχαμε μόνο φθηνό τουρισμό. Τώρα όμως έχουμε για παράδειγμα αρκετούς Ρώσους τουρίστες που έρχονται στη Βαρκελώνη για να ψωνίσουν σε μπουτίκ και ακριβά καταστήματα. Με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 η Βαρκελώνη ανοίχθηκε στον κόσμο. Αξιοποιήσαμε πάρα πολύ εκείνο το γεγονός και έκτοτε δεν σταματήσαμε πότε να αναπτυσσόμαστε. Αυτό για μένα μόνο ως κάτι πολύ θετικό μπορεί να θεωρηθεί». Στο περίφημο και άλλοτε δημόσιο πάρκο του Γκαουντί ως ένα σημείο δικαιούσαι να βολτάρεις δωρεάν. Για τους κατοίκους της πόλης όμως είναι που αρχικά είχε φτιαχτεί

Βασανιστικά ερωτήματα που αντιμετωπίζουμε και στον πρώτο κόσμο, σκέφτομαι.

Loader