Στη Δαμασκό της Συρίας, η Άντρια ξυπνά τα πρωινά με νόημα και σκοπό στη ζωή της

Στη Δαμασκό της Συρίας, η Άντρια ξυπνά τα πρωινά με νόημα και σκοπό στη ζωή της

Στη  Δαμασκό της Συρίας, η Άντρια  ξυπνά τα πρωινά με νόημα και σκοπό στη ζωή της
Τη συνάντησα σε πρόσφατο «διάλειμμά» της στην Κύπρο και τα είπαμε

Στις 7 Απριλίου του 2017, ήταν, θυμάται, Μεγάλη Βδομάδα, πέταξε από Λάρνακα για Λίβανο, απ΄όπου στη συνέχεια θα μεταφερόταν οδικώς και για πρώτη φορά στη ζωή της, στην πρωτεύουσα της Συρίας, Δαμασκό.

Ξημερώματα εκείνης της μέρας είχε στο μεταξύ βομβαρδίσει [και πάλι] η Αμερική τη Συρία.

«Είσαι σίουρη ότι θέλεις να πάεις», τη ρώτησε ο πατέρας της πριν φύγει.

«Καλά, σιγά, θα πάω ως τον Λίβανο τζαι βλέπουμε», απάντησε.

«Μία είναι η ουσία, δεν υπάρχει αθανασία» θα έπαιζε μάλλον καρμικά το κυπριακό ραδιόφωνο, λίγες ώρες μετά, αφού η Άντρια θα βρισκόταν ήδη εντός της χώρας Συρίας. Τριάντα περίπου χιλιόμετρα πριν τη Δαμασκό, η λήψη ραδιοσταθμού από την Κύπρο ακούγεται σχεδόν ενοχλητικά σημαδιακή. Τόσο δυσνόητα κοντά για να' ναι τόσο «μακριά».

Ήταν όλοι τους απρόσμενα θετικοί και χαρούμενοι

«Η πρώτη εντύπωση ήταν πολύ καλύτερη απ’ ότι περίμενα. Με το που μπαίνεις με το αυτοκίνητο μέσα στη χώρα περνάς αρχικά μέσα από μεγάλα βουνά, η κίνηση στους δρόμους είναι περιορισμένη και όλα δείχνουν ήρεμα. Πέρα από τα συχνά check - points, φτάνοντας λίγο αργότερα στη Δαμασκό, ένιωσα απλά ότι ήταν μία ακόμα φυσιολογική, μεγάλη πόλη. Πήγα κατευθείαν στο γραφείο, όπου με ανέλαβε η HR για να μου κάνει τουρ και να με γνωρίσει στους εκατό περίπου συναδέλφους, στην πλειοψηφία τους Σύροι. Μέχρι σήμερα μόνο έξι άτομα στη δουλειά προερχόμαστε από άλλες χώρες. Ήταν όλοι τους απρόσμενα θετικοί και χαρούμενοι».

Τη μεταδιδακτορική σήμερα ψυχολόγο Άντρια Σπυρίδου τη γνωρίζω χρόνια πολλά. Απ’ την εποχή που έφηβοι ακόμα απολαμβάναμε σκασιαρχείο παρέα. She is one of those, που κάθε φορά που μέσα στον απροσδιόριστο χρόνο θα τη συναντούσα τυχαία κάπου, θα μου έλεγε πως βρισκόταν σε διαφορετική χώρα.

Ξεχωριστός άνθρωπος, το δίχως άλλο.

Ποτέ όμως πριν δεν ανυπομονούσα τόσο να μου μιλήσει για την καινούρια της εμπειρία, όσο τον τελευταίο ένα χρόνο που ζει και εργάζεται στη Δαμασκό της γειτονικής και πολλά παραπάνω πράγματα από απλά, «δοκιμαζόμενης», Συρίας.

Βρεθήκαμε ένα δειλινό τις προάλλες στην παραλία, όταν είχε έρθει για λίγες μέρες στην πατρίδα της Κύπρο για «διάλειμμα».

«Έχω την πολυτέλεια να φεύγω από τη Δαμασκό αρκετά συχνά. Χρειάζεται. Όσο είμαστε εκεί δουλεύουμε. Είμαστε συνεχώς stand-by, είμαστε εκεί για τη δουλειά. Και δεν είναι οποιαδήποτε δουλειά. Για να μπορείς να συνεχίσεις πρέπει να φεύγεις για λίγο απ’ αυτή την κατάσταση, να χαλαρώνεις, να ηρεμείς, να αποφορτίζεσαι και να επιστρέφεις πίσω ήρεμη. Να μπορείς να διατηρείς μια σχετική ισορροπία ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν μπορούν να φύγουν».

Στη Συρία η Άντρια εργοδοτείται ως συντονίστρια των προγραμμάτων Ψυχικής Υγείας και Ψυχοκοινωνικής Στήριξης από έναν Διεθνή Ανθρωπιστικό Οργανισμό, ο οποίος προσφέρει πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια περίθαλψη, ψυχοκοινωνική στήριξη, υπηρεσίες ψυχικής υγείας καθώς και τις λεγόμενες υπηρεσίες ‘WASH’ (water sanitation, water infrastructures, hygienic promotion) σε Σύρους και Ιρακινούς πρόσφυγες, που εκτοπίστηκαν εξαιτίας του επταετούς πολέμου.

«Είμαι βασικά υπεύθυνη για το τμήμα ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής στήριξης, στο οποίο εργοδοτούνται συνολικά γύρω στα πενήντα άτομα προσωπικό. Στην ευρύτερη περιοχή της Δαμασκού, που περιλαμβάνει και τις γύρω αγροτικές περιοχές με τεράστιο αριθμό εκτοπισθέντων, προσφέρουμε υπηρεσίες που περιλαμβάνουν προγράμματα ενδυνάμωσης των νέων, ψυχοκοινωνική στήριξη σε μητέρες και οικογένειες, εκμάθηση Αραβικών και Αγγλικών για άτομα που δεν ξέρουν γραφή ή ανάγνωση, ψυχολογικές παρεμβάσεις σε άτομα που τις έχουν ανάγκη, καθώς και δημιουργικές δραστηριότητες όπως χειροτεχνίες, μουσική και θέατρο για παιδιά».

Όταν μιλάμε για πόλεμο, μου λέει η Άντρια έχοντας καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια της συζήτησής μας ένα ενδεχομένως παράδοξα νηφάλιο ύφος, οι περισσότεροι άνθρωποι σκεφτόμαστε συνήθως νεκρούς και τραυματίες.

«Οι επιπτώσεις όμως σε κοινωνικό επίπεδο είναι επίσης τεράστιες και με πολύ μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. Πέρα απ’ τους αδιαμφισβήτητα τραγικότατους αριθμούς νεκρών και προσφύγων, σε μια χώρα με επτά συνεχή χρόνια πολέμου οι κοινωνικές επιπτώσεις είναι δραματικές. Επηρεάζουν ολόκληρο τον πληθυσμό.

Οι επιζήσαντες, για παράδειγμα, που έχουν χάσει τα σπίτια τους και καταλήγουν να ζουν σε άθλιες συνθήκες ή αναγκάζουν να παντρεύουν σε πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά τους είναι ως αριθμοί εξίσου τεράστιοι και σπάνια βγαίνουν προς τα έξω. Άνθρωποι που στην πλειοψηφία τους βρίσκουν τρόπους επιβίωσης και επανασυγκρότησης και κάνουν ό,τι μπορούν για να προστατέψουν τις οικογένειες τους. Ό,τι θα προσπαθούσε δηλαδή να κάνει κάθε άνθρωπος σε τέτοιες συνθήκες, είτε Σύρος είναι, Κύπριος ή Αφρικανός ... Αρκετοί αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα, άλλοι θέλουν και δεν μπορούν και πολλοί απλά δεν θέλουν να φύγουν απ’ τον τόπο τους».

Με τι είδους περιστατικά έρχεστε συνήθως αντιμέτωποι, τη ρωτώ.

«Τα θέματα που απασχολούν ανθρώπους σε εμπόλεμες καταστάσεις είναι πραγματικά ανεξάντλητα. Έχουμε, για παράδειγμα, πάρα πολλά περιστατικά βίας με αφετηρία το φύλο, τόσο σε γυναίκες όσο και σε άντρες. Κυρίως όμως σε γυναίκες, οι οποίες, όπως και τα μικρά παιδιά, σε έναν πόλεμο γίνονται συχνά θύματα βίας, κακοποίησης και εκμετάλλευσης. Τόσο σεξουαλικής όσο και ψυχοσωματικής. Επιπλέον, πολλά παιδιά που μένουν ορφανά καταλήγουν συχνά στον δρόμο και γίνονται θύματα πολλαπλής εκμετάλλευσης. Αυτό δυστυχώς είναι πολύ εμφανές.

Αρκετοί άντρες όμως επίσης υποφέρουν πολύ. Ας μη ξεχνάμε πως ο ρόλος του άντρα στη Συρία, όπως ήταν μέχρι πρόσφατα και σε κάποιο βαθμό παραμένει και στην Κύπρο, είναι ο παραδοσιακός. Αυτός που έχει σε μια κοινωνία πατριαρχική, με τη θρησκεία κυρίαρχη. Ο άντρας είναι που θα φέρει το ψωμί στο σπίτι. Όταν επομένως απολέσει αυτό του τον ρόλο, προκύπτουν προβλήματα. Οι άντρες υποφέρουν, εμφανίζουν κατάθλιψη, άγχος, με συχνή δυστυχώς συνέπεια την ενδοοικογενειακή βία.

Πολλές είναι οι οικογένειες που διαλύονται. Άλλες τόσες είναι αυτές που λόγω οικονομικής εξαθλίωσης δεν μπορούν να κρατήσουν τα παιδιά τους στο σχολείο. Μικρά παιδιά αναγκάζονται να δουλεύουν για να στηρίξουν τις οικογένειες τους. Πολύ συχνές είναι οι περιπτώσεις γάμων μεταξύ ανηλίκων (child marriage) περιστατικά με τα οποία ερχόμαστε συνεχώς αντιμέτωποι και πολύ λίγα μπορούμε να κάνουμε, αφού δεν υπάρχει το νομικό πλαίσιο για προστασία».

Είναι ανατριχιαστικό το πόσο πολύ έχει αλλάξει η αντίδραση των ανθρώπων στους θορύβους

Διερωτώμαι. Μετά απ’ όλα αυτά τα χρόνια ασταμάτητης εμπόλεμης κατάστασης, πώς να’ ναι η καθημερινότητά των ανθρώπων στη Συρία σήμερα;

«Όπως μου έχουν πει συνάδελφοι, όταν ξεκινούσε όλο αυτό ο κόσμος ήταν πολύ φοβισμένος, έμενε κλειδωμένος σπίτι, δεν έβγαινε. Όταν όμως περάσουν έξι μήνες, ένας χρόνος, δύο, πέντε και αυτό συνεχίζεται δεν μπορείς να μένεις κλειδωμένος στο σπίτι. Στις μέρες μας, ακόμη και με τέτοιες συνθήκες, οι περισσότεροι παλεύουν να έχουν μια ζωή φυσιολογική. Όποτε μπορέσουν θα βγουν έξω, θα επιδιώξουν να συναντηθούν με τις οικογένειές τους, γυναίκες θα βρεθούν με φίλες, όσες μπορούν και έχουν την οικονομική άνεση θα πάνε κομμωτήριο.

Δυσκολότερες στιγμές στη Δαμασκό, αρχίζει να μου εκμυστηρεύεται η Άντρια με κάπως πιο σφιγμένο ύφος είναι όταν γίνονται επιθέσεις με πυραύλους.

«Οι θόρυβοι είναι τόσο εκκωφαντικοί, που νομίζεις πως έρχονται κατά πάνω σου. Ανατριχιαστικό είναι στο μεταξύ και το πόσο πολύ έχει αλλάξει η αντίδραση των ανθρώπων στους θορύβους. Μπορεί να καθόμαστε στο γραφείο, να είμαι με ακόμη πέντε ή έξι άτομα στον ίδιο χώρο και να πέφτουν ρουκέτες σε πολύ κοντινή απόσταση. Θυμάμαι που όταν είχα πρωτοπάει τρόμαζα πολύ. Κανείς άλλος όμως δεν αντιδρούσε! Έχουν χάσει το λεγόμενο startle response. Tο έχουν συνηθίσει. Tο χειρότερο είναι όταν βλέπεις αντιδράσεις μικρών παιδιών, που μόνο αυτό έχουν γνωρίσει, αφού γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στον πόλεμο.

Οι συνάδελφοί μου πάντως νοιάζονται περισσότερο για εμένα, αν είμαι καλά, ασφαλής και τα λοιπά! Όταν π.χ έγιναν πρόσφατα οι ισχυροί βομβαρδισμοί με τους πυραύλους των Δυτικών, στις 4 με 5 η ώρα το πρωί άρχισαν να μου στέλνουν μηνύματα συμπαράστασης, να με ρωτούν αν είμαι καλά, αν είμαι σε ασφαλές μέρος, αν φοβάμαι και ούτω καθεξής. Σου προσφέρουν τη στήριξή τους άνθρωποι που έχουν μάθει πια έτσι να ζουν».

Απλά νιώθεις τυχερός, νιώθεις ρε παιδί μου πως δεν είναι η ώρα σου! Έχω φτάσει στο σημείο να λέω ότι θα μείνω, κι αν είναι η ώρα μου, είναι η ώρα μου. Δεν θα φύγω όμως επειδή μπορώ. Έχει άλλους τόσους που θέλουν να φύγουν και δεν μπορούν

Η δική σου καθημερινότητα, Άντρια, πώς είναι; Όσο και να πεις ζεις σ’ ένα war zone!

«Κοίτα, είναι αλήθεια πως θεωρείται war zone η Δαμασκός, αφού δεν μπορείς να κάνεις αυτά που θα έκανες σε περίοδο ειρήνης. Είναι όμως φορές που θα βγούμε και θα πάμε τη βόλτα μας στο κέντρο.

Η Δαμασκός είναι απ’ τις ομορφότερες πόλεις που έχω επισκεφθεί! Φοβερή ιστορία, κουλτούρα και εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά μνημεία. Σίγουρα στις μέρες μας, λόγω των εκατομμυρίων εκτοπισθέντων έχει πνιγεί στο μπετόν. Παραμένει όμως μία πάρα πολύ ωραία, ενδιαφέρουσα και ζωντανή πόλη. Είναι μια πόλη ανοιχτή, στην οποία ανέκαθεν συζούσαν και εξακολουθούν να συζούν άνθρωποι από διαφορετικές θρησκείες. Χωρίς κανένα πρόβλημα μεταξύ τους.

Σε προσωπικό επίπεδο θα έλεγα πως απλά δεν έχω την άνεση που έχω εδώ, όταν πχ κάθομαι κάτω απ’ τον ουρανό χαλαρά ξέροντας ότι δεν κινδυνεύω να ... πέσει κάτι πάνω μου. Εκεί είσαι συνεχώς alert, έχεις την αίσθηση ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί κάτι να σου συμβεί.

Έτυχε φορές που ήμουν πάρα πολύ κοντά σε ρουκέτα που εξερράγη. Πολύ κοντά όμως! Έτυχε να περάσω από έναν δρόμο, να στρίψω να μπω σε ξενοδοχείο που είχαμε training και πέντε μόνο λεπτά μετά να πέσει mortar στο σημείο που μόλις είχα διασχίσει. Στα πενήντα μέτρα μακριά μου. Μετά από λίγο φεύγω, περνώ αναγκαστικά απ’ τον ίδιο δρόμο για να βρω ταξί και βλέπω ένα αυτοκίνητο καμένο με τις πόρτες του σπασμένες. Κάτι παρόμοιο έγινε ακόμα μια φορά κοντά στο σπίτι μου... Απλά νιώθεις τυχερός, νιώθεις ρε παιδί μου πως δεν είναι η ώρα σου!».

Δεν φοβάσαι; Δεν συμβαίνει να σκέφτεσαι πως το όλο πράγμα είναι λίγο too much και να θέλεις να φύγεις;

«Ξέρεις τι, ο φόβος είναι πολύ σχετικός. Συνδέεσαι με τους ντόπιους, με την ομάδα σου, με τους ανθρώπους που συναναστρέφεσαι. Αν έφευγα, για παράδειγμα, τη μέρα που έγιναν οι επιθέσεις των Δυτικών με τους πυραύλους νομίζεις θα ήμουν καλύτερα μετά; Aν ήξερα πως συνάδελφοι και φίλοι μου κινδυνεύουν και δεν μπορούν να φύγουν;

Είναι ένα μαράζι να φύγεις από τη χώρα πριν τελειώσει το κακό. Πολλοί από τους ανθρώπους που έχουν ήδη φύγει, έφυγαν με μισή καρδιά. Αρκετοί, αν και θα μπορούσαν να μείνουν στην Ευρώπη, επέστρεψαν. Είναι φυσικά και τα 3 - 4 εκατομμύρια πρόσφυγες στις γειτονικές χώρες, που περιμένουν να γυρίσουν, ζουν με την ελπίδα σε φρικιαστικά αντίξοες συνθήκες. Όταν στο μεταξύ η επιστροφή των προσφύγων ξεκινήσει, μάλλον σύντομα, οι ανάγκες θα είναι ακόμα μεγαλύτερες.

Σαφώς έχω την επιθυμία να έρχομαι να βλέπω τους δικούς μου ανθρώπους στην Κύπρο, εδώ άλλωστε είναι το σημαντικότερο μέρος της ζωής μου. Παράλληλα όμως όταν φεύγω από τη Συρία νιώθω κάπως ενοχικά απέναντι στους φίλους και συναδέλφους που έχω αποκτήσει εκεί. Αν γίνει κάτι και δεν είμαι μαζί τους, στεναχωριέμαι. Πρόσφατα πχ που έγιναν επιθέσεις από το Ισραήλ υπέφεραν. Πέρασαν δύσκολη νύχτα.

Έχω φτάσει στο σημείο να λέω ότι θα μείνω, κι αν είναι η ώρα μου, είναι η ώρα μου. Δεν θα φύγω όμως επειδή μπορώ. Έχει άλλους τόσους που θέλουν να φύγουν και δεν μπορούν. Η αίσθηση του 'ανήκειν' σε μια ομάδα είναι κάτι που νιώθω έντονα εκεί».

Σε γεμίζει δηλαδή η δουλειά σου. Ξυπνάς το πρωί και νιώθεις πως έχεις σκοπό. Όμορφο σκοπό.

«Η δουλειά μου με γεμίζει πάρα πολύ. Πρώτα απ’ όλα νιώθω ότι επιτέλους κάνω κάτι που έχει νόημα και κάποιου είδους άμεσο αντίκτυπο. Νομίζω ότι όσοι μπαίνουμε σε αυτές τις δουλειές ικανοποιούμε πρώτα δικές μας ανάγκες και παίρνουμε περισσότερα από όσα δίνουμε. Φυσικά η δουλειά έχει συχνά δυσκολίες, ακόμη και απογνώσεις από παράγοντες που είναι εντελώς εκτός του ελέγχου και των δυνατοτήτων μας».

Αν το καλοσκεφτείς, πιστεύει, όλοι παιδιά μεταναστών ή προσφύγων είμαστε.

«Ανέκαθεν οι άνθρωποι αναγκάζονταν να μεταναστεύσουν είτε λόγω των πολέμων, είτε της ανεπάρκειας πόρων είτε των καιρικών συνθηκών. Ο κόσμος συνεχίζει βασικά να υπάρχει λόγω της μετανάστευσης. Τα κράτη που υψώνουν τοίχους, περιπολούν τις ακτογραμμές, ή απελαύνουν ‘παράνομους’ μετανάστες, το μόνο που καταφέρνουν τελικά είναι να σκοτώνουν την αξιοπρέπεια αυτών των ανθρώπων. Συχνά και τους ίδιους.

Όσο στον κόσμο επικρατεί ένα σύστημα που διατηρεί και αυξάνει την ανισότητα σε όλα τα επίπεδα, οικονομικά, φύλου, γένους, εξουσίας, η μετανάστευση θα συνεχίσει να είναι η μοναδική επιλογή για εκατομμύρια ανθρώπους. Στη Συρία βέβαια γνώρισα ανθρώπους που ενώ έχασαν το σπίτι τους, δεν μπορούν να αφήσουν το τόπο τους, γιατί ελπίζουν πως ίσως μια μέρα θα τους επιτραπεί να ζήσουν όπως παλιά».

Παντού μυρίζει γιασεμί! Ήταν γνωστή η Δαμασκός για τα γιασεμιά ...

Της ζητώ να μου μιλήσει για το διαμέρισμα στο οποίο μένει και την πολυκατοικία της.

«Ζω σε μια κοινότυπη, τριώροφη πολυκατοικία. Μένω στον δεύτερο όροφο, αφού, για εύκολα κατανοητούς λόγους, αποφεύγεται να μένουν πια άνθρωποι στα ρετιρέ. Κι αυτό αφού κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών είναι πολύ πιο επικίνδυνο.

Θυμάμαι όμορφες νύχτες, το καλοκαίρι πέρσι, σε φάσεις που τα πράγματα ήταν ήρεμα και καθόμασταν στο μπαλκόνι, πίναμε μπύρα και μιλούσαμε για το πόσο ωραία πόλη είναι η Δαμασκός. Παντού μυρίζει γιασεμί! ‘Ηταν γνωστή η Δαμασκός για τα γιασεμιά... Συχνά προσπαθώ να σκεφτώ πως ήταν η ζωή των ανθρώπων πριν τον πόλεμο, όταν έβγαιναν και κάθονταν στα μπαλκόνια…».

Μεγάλη εντύπωση προξενεί στην Άντρια η επίμονη επιθυμία των ανθρώπων να συνεχίζουν να μορφώνονται.

«Λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος η Συρία απολάμβανε ένα απ’ τα υψηλότερα βιοτικά επίπεδα στη Μέση Ανατολή καθώς και το μικρότερο ποσοστό αναλφάβητων. Ακόμη και σήμερα, οι Σύριοι συνεχίζουν να σπουδάζουν, να κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές, να προσπαθούν, να αγωνίζονται και να πιστεύουν στο μέλλον τους. Τα πανεπιστήμια λειτουργούν κανονικότατα! Βομβαρδίζονται και λειτουργούν!»

Ξέρεις, προσθέτει και κοντοστέκεται.

«Όταν η πρόσβαση σε αγαθά όπως η μόρφωση είναι δεδομένη, οι άνθρωποι αδιαφορούν. Χάνουν το νόημα. Δεν το προσπαθούν ιδιαίτερα. Σε μια χώρα όμως που τίποτα πια δεν θεωρείται δεδομένο, η μόρφωση αποκτά επίσης άλλη αξία.

Έχει μικρά παιδάκια που τα σχολεία τους έχουν βομβαρδιστεί και δεν τα παρατούν. Πάνε σπίτι και διαβάζουν τα μαθήματά τους μέσα στους θορύβους και τις διαπεραστικές, δαιμονιώδεις εκρήξεις».

Ο πόλεμος πάντως δεν έχει αφαιρέσει βασικά παραδοσιακά χαρακτηριστικά των Σύρων, οι οποίοι ως λαός μοιάζουν πολύ με εμάς.

«Μητέρες συναδέλφων μου έχουν στείλει επανειλημμένες φορές φαγητό με τάπερ στο γραφείο! Με έχουν καλέσει και αρκετές φορές στα σπίτια τους και μου μαγειρεύουν.

Θα έλεγα επίσης πως είναι πολύ χαμογελαστοί ως λαός. Είναι αξιοσημείωτο πως δεν έχω συναντήσει ούτε μια φορά ανθρώπους να τσακώνονται στον δρόμο, κάτι που σε άλλες αραβικές χώρες το παρατηρεί κανείς πολύ. Οι Σύροι είναι σε γενικές γραμμές ευγενικοί και πολύ φιλόξενοι. Ενδιαφέρονται να μάθουν αν είσαι καλά κι αν χρειάζεσαι κάτι. Ακόμη και οι στρατιώτες είναι ευγενικοί!

Εξακολουθεί να είναι έγνοια τους αν έχεις δει τα πέντε ωραία πράγματα που πρέπει να δεις στη Δαμασκό. Αν δεν το έχεις κάνει, προσφέρονται να σε πάνε αυτοί να σου τα δείξουν! Έλα για παράδειγμα να δεις αυτό το τζαμί που είναι το μεγαλύτερο και το σημαντικότερο ή έλα να σε πάρω σ’ αυτό το εστιατόριο όπου το φαΐ είναι εξαιρετικό!».

Όταν η πρόσβαση σε αγαθά όπως η μόρφωση είναι δεδομένη, οι άνθρωποι αδιαφορούν. Χάνουν το νόημα. Σε μια χώρα όμως που τίποτα πια δεν θεωρείται δεδομένο, η μόρφωση αποκτά επίσης άλλη αξία.

Ποιο είναι το αγαπημένο σου φαγητό, τη ρωτάνε συχνά.

«Δίνουν μεγάλη σημασία στο φαγητό και είναι πολύ περήφανοι για την κουζίνα τους. Στους δρόμους λειτουργούν πολλά εστιατόρια, πολλά φαστφουντάδικα, σιαουρμάδικα, γυράδικα και φαλαφελάδικα αλλά και μικρά μαγαζάκια που φτιάχνουν φρέσκους χυμούς.

Στο γραφείο δε επικρατεί αυτή η συνήθεια μια φορά την εβδομάδα οι συνάδελφοι να ετοιμάζουν συριακό πρωινό. Φέρνουν το γιαούρτι, τις πίτες τους και τρώμε όλοι μαζί. Μερικές φορές φτιάχνω και εγώ κάτι και το πάω στην δουλειά, πάντοτε έχουν την περιέργεια να δοκιμάσουν κάτι διαφορετικό».

Αλήθεια, τι είναι το συριακό πρωινό, τη ρωτώ.

«Φλατ αραβική πίτα, ντομάτα, αγγούρι, δυόσμος, φρέσκο κρεμμυδάκι, ελιές, ζατάρ, ελαιόλαδο, χούμους και κουκιά. Είναι αρκετά βαρύ!» [γέλια]

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Μετά από επτά χρόνια συνεχούς πολέμου, ο λαός της Συρίας μπορεί να σταθεί στα πόδια του δυνατότερος από ποτέ. Μπορεί όμως και να αυτοκαταστραφεί εντελώς, πιστεύει η Άντρια, που ως ψυχολόγος γνωρίζει τι σημαίνουν οι επιπτώσεις της φρίκης ενός πολέμου σε ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο.

«Μιλάμε για μια κοινωνία που απορροφά πάρα πολλή ένταση, πάρα πολύ πόνο, πάρα πολλά γενικώς προβλήματα, για πάρα πολύ καιρό. Όσο συνεχίζουν οι άνθρωποι αυτοί να βρίσκονται στο λεγόμενο fight-or-flight mode διατηρούν το ένστικτο της επιβίωσης και είναι σε ετοιμότητα. Είτε δηλαδή θα είναι σε φυγή για να γλυτώσουν ή θα προσπαθoύν υπό τις συνθήκες που επικρατούν να επιβιώσουν και να βρουν και πάλι ‘φυσιολογικούς’ ρυθμούς ζωής.

Όταν όμως η φουρτούνα περάσει, οι άνθρωποι θα αρχίσουν να προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν τις ζωές τους. Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το τι έχεις χάσει στον πολέμο, τι κατάφερες να διασώσεις, αν υπάρχει ένα δίχτυ προστασίας και στήριξης.

Σε ψυχολογικό επίπεδο, οι πληγές για πολλούς ανθρώπους θα επουλωθούν. Θα βγουν μέσα απ’ όλο αυτό αυτό δυνατότεροι, έχοντας αναπτύξει νέες δεξιότητες και έχοντας ανακαλύψει δυνάμεις που δεν γνώριζαν πως διαθέτουν. Σε αρκετές όμως περιπτώσεις θα συμβεί δυστυχώς το αντίθετο. Κι αυτό αφού, μετά από τόσο απάνθρωπες εμπειρίες είναι φυσικό να εμφανίζονται συμπτώματα κατάθλιψης, αγχώδους διαταραχής ή διαταραχής μετατραυματικού στρες».

Η εμπειρία τι διδάσκει; Ποιο απ’ τα δύο είναι επικρατέστερο;

«Η εμπειρία δυστυχώς φανερώνει ότι οι πόλεμοι τείνουν να διαλύουν τον ιστό μιας κοινωνίας και να δημιουργούν εντάσεις μεταξύ των μελών, που συνεχίζονται για πολλά χρόνια μετά. Αν οι άνθρωποι βρουν μετά το χάος κάποιου είδους σταθερότητα και ασφάλεια, είτε μέσω οικογενειακής ή κρατικής στήριξης, μπορούν να τα καταφέρουν. Αυτό όμως δεν είναι δεδομένο για όλους.

Για την ώρα πάντως, ο συριακός λαός επιδεικνύει αξιοθαύμαστη κράση και δύναμη. Στέκει στα πόδια του, το παλεύει και αρνείται να εγκαταλείψει τη χώρα. Γνωρίζω σε προσωπικό επίπεδο πολλά άτομα που έχουν τη οικονομική δυνατότητα να φύγουν εξωτερικό ή που έχουν εξασφαλισμένη βίζα και οικογένεια σε χώρες της Ευρώπης και δεν φεύγουν. Επιθυμούν να κτίσουν τη ζωή τους ξανά εκεί, στην πατρίδα τους. Στο σπίτι τους. Αγαπούν τον τόπο τους».

Loader