Ο πόλεμος της Κύπρου 1570-1571 με τον οποίο η Κύπρος πέρασε στην εξουσία της οθωμανικής αυτοκρατορίας δε μετέτρεψε μόνο τη μεγαλόνησο από «βασίλειο» σε οθωμανική επαρχία, αλλά όπως και κάθε πόλεμος σκόρπισε την καταστροφή και ερήμωσε τη μεγαλόνησο, η γη έμεινε ακαλλιέργητη, μέγα μέρος του πληθυσμού χάθηκε αφού σφαγιάστηκε, αιχμαλωτίστηκε και πουλήθηκε στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Οι φρικαλεότητες του πολέμου, τα δεινά και οι περιπέτειες των Κυπρίων που κατόρθωσαν μετά από πολυετή αιχμαλωσία να απελευθερωθούν και στη συνέχεια να καταφύγουν στη Βενετία, καταγράφονται σε πληθώρα εγγράφων στα βενετικά αρχεία, μεγάλο μέρος από τα οποία μέχρι πρόσφατα δεν έτυχε να μελετηθεί.

Η ιστορικός-ερευνήτρια δρ Νάσα Παταπίου ξεδιπλώνει με βάση αρχειακό υλικό τη συγκλονιστική ιστορία μίας νέας γυναίκας, που βίωσε τα δεινά του εν λόγω πολέμου. Σε μια εικόνα του 16ου αιώνα αποτυπώνεται όλη η ιστορία της Κύπρου και οι συμφορές που προκλήθηκαν με την κατάληψή της από τους Οθωμανούς το 1570-1571. Παράλληλα η αρχειακή έρευνα στο Κρατικό Αρχείο της Βενετίας έφερε στο φως άγνωστα στοιχεία για τη δωρήτρια της εικόνας με την «Ανάσταση του Χριστού».

Η δωρήτρια, μια κύπρια αρχοντοπούλα, θυγατέρα ενός φεουδάρχη μόλις δεκαέξι ετών παντρεύτηκε λίγους μήνες πριν την κατάληψη της Λευκωσίας το 1570 από τους Οθωμανούς, με ένα μέλος μιας πολύ σημαντικής τότε κυπριακής οικογένειας. Ο σύζυγος, ο πατέρας και άλλοι συγγενείς της με τον πόλεμο χάθηκαν ενώ η κύπρια αρχοντοπούλα αιχμαλωτίστηκε με τις δύο αδελφές της. Έζησε για είκοσι χρόνια σκλάβα και όταν τέλος ελευθερώθηκε κατέφυγε στη Βενετία προσφέροντας σε μια μονή, όπως είχε κάνει τάμα, μια εικόνα με την «Ανάσταση του Χριστού».

Ομιλήτρια: Δρ Νάσα Παταπίου, ιστορικός και ερευνήτρια Τετάρτη , 21 Φεβρουαρίου 2018 / 19:30 Αίθουσα Ανδρέα Πατσαλίδη, στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δρος Νάσας Παταπίου

Η δρ Νάσα Παταπίου σπούδασε Βυζαντινή και Νεοελληνική Φιλολογία, Ιστορία και Αρχαιολογία, Θέατρο και είναι διδάκτωρ Ιστορίας. Είναι ποιήτρια και ιστορικός-ερευνήτρια, με πεδίο έρευνας τη Φραγκοκρατία και ιδιαίτερα τους χρόνους της Βενετικής κυριαρχίας στην Κύπρο. Εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση στην Ελλάδα, στο Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου και υπηρέτησε για πέντε χρόνια ως Μορφωτική Ακόλουθος και Διευθύντρια στο Σπίτι της Κύπρου, στην Κυπριακή Πρεσβεία στην Αθήνα.

Οι έρευνές της στο Κρατικό Αρχείο Βενετίας έφεραν και συνεχίζουν να φέρουν στο φως άγνωστα έως σήμερα και σημαντικά στοιχεία, τα οποία εμπλούτισαν και συνεχίζουν να εμπλουτίζουν την ιστορία της μεγαλονήσου κυρίως κατά τον 16ο αιώνα. Από το 2009 δημοσιεύει στην εφημερίδα Πολίτης αδιαλείπτως κάθε Κυριακή ιστορικά θέματα βασισμένα σε αρχειακό υλικό.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η ίδια έδωσε την μοναδική και παλαιότερη γραπτή μαρτυρία για το εθνικό μας προϊόν, το χαλούμι, με την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία κέρδισε το δικαστήριο με τη Δανία το 1999 στις ΗΠΑ. Επίσης έχει αποκρυπτογραφήσει επιτύμβιες πλάκες, ταύτισε οικόσημα, έφερε στο φως νέα στοιχεία για εκκλησίες, μονές, μεσαιωνικά κτήρια, για κύπριους ζωγράφους, όπως τον Ονούφριο τον Κύπριο και τον Ιωάννη τον Κύπριο και λογίους του 16ου αιώνα και προσέθεσε άγνωστα μέχρι πρότινος στοιχεία στην Εκκλησιαστική Ιστορία της Κύπρου.

Εντόπισε και δημοσίευσε πολύτιμες ειδήσεις για τα χωριά της Κύπρου, για φεουδάρχες, για κείμενα άγνωστα για τον πόλεμο της Κύπρου 1570-1571, για τον κυπριακό ελληνισμό στη Βενετία μετά την κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς και πληθώρα άλλων στοιχείων. Ας υπομνησθεί επίσης ο εντοπισμός εκ μέρους της ενός χειρογράφου στην ελληνική γλώσσα με νόμους που ίσχυαν στην Καρπασία. Πρόκειται αναντίλεκτα για ένα μνημείο της κυπριακής διαλέκτου του έτους 1563. Σημαντική, μεταξύ άλλων, δημοσίευσή της είναι η Διαθήκη του φεουδάρχη της Μόρφου και κτήτορα του Αγίου Μάμαντος Μόρφου, Ευγένιου Συγκλητικού, του έτους 1538, μέσα από το περιεχόμενο της οποίας τεκμηριώνεται ότι λειτουργούσε στη Λευκωσία Ελληνική Σχολή στην Παναγία την Οδηγήτρια, καθεδρικό ναό τότε των ορθοδόξων.

Η δρ Νάσα Παταπίου είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων στην Ελλάδα, πρόεδρος του Λαογραφικού Ομίλου Ριζοκαρπάσου, ιδρυτικό μέλος του Μουσείου Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου, μέλος της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών, μέλος της Κυπριακής Εταιρείας Ιστορικών Σπουδών κ.ά.

Η δρ Νάσα Παταπίου ως ποιήτρια είναι βραβευμένη με Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και ως ιστορικός έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο της, Το Προξενείο της Επτανήσου Πολιτείας στην Κύπρο 1800-1807, το οποίο αναφέρεται στην πρώτη προξενική επαφή μεταξύ Κύπρου και Ελλάδος, στην αυγή του 20ου αιώνα. Τιμήθηκε επίσης από το Σωματείο «Το Ριζοκάρπασο» της γενέτειράς της «για την πολύτιμη προσφορά της στα γράμματα και τον πολιτισμό».

FRIENDLY TIP: Άφησε το αυτοκίνητό σου σ' έναν από τους διαθέσιμους χώρους στάθμευσης πέριξ της εντός των τειχών πόλης και πήγαινε στον προορισμό σου μ' ένα από τα μικρά λεωφορεία Λευκωσίας χρησιμοποιώντας είτε τη διαδρομή λ1 είτε τη διαδρομή λ2. Μάθε με ακρίβεια τα δρομολόγια των νέων, μοντέρνων και εύχρηστων μικρών λεωφορείων στη σχετική ιστοσελίδα