H.B. Warner (The King of Kings, 1927)

Η πρώτη -σοβαρή- προσπάθεια να μεταφερθούν στη μεγάλη οθόνη τα πάθη του Χριστού, ανήκει στον μεγαλοπαραγωγό της εποχής Cecil B. De Mille ο οποίος είχε γνωρίσει τεράστια επιτυχία τέσσερα χρόνια πριν με το “The Ten Commandments”. Και αυτό το φιλμ αποθεώνεται από το κοινό, κυρίως χάρη στις άριστες γνώσεις του De Mille γύρω από το πως να πλασάρει σωστά ένα υπερθέαμα. Σχεδόν όλα τα κείμενα στις καρτέλες των διαλόγων και της αφήγησης προέρχονται από την Αγία Γραφή ενώ η ασκητική φιγούρα του H.B. Warner ως Ιησούς σαγήνευσε τα πλήθη που συνέρρεαν στις αίθουσες λες και πήγαιναν για προσκύνημα. Σύμφωνα με τον ιστορικό Carlos Clarens ο De Mille φαίρεται να είχε αναγκάσει τους ηθοποιούς που υποδύονταν τον Χριστό και τους Αποστόλους να απέχουν από ποτό, τζόγο, βρισίδι, διασκέδαση ακόμα και σεξ με τις γυναίκες τους κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων!

Jeffrey Hunter (King of Kings, 1961)

Μεσούσης της χρυσής εποχής του χολιγουντιανού θρησκευτικού έπους, ο Nicholas Ray επιχείρησε μια πιο λυρική προσέγγιση του Θείου Δράματος τολμώντας μάλιστα να δείξει για πρώτη φορά από το 1927 το πρόσωπο του Ιησού, έστω κι αυτό ανήκε στον ξανθομάλλη, γαλανομάτη Jeffrey Hunter που θύμιζε περισσότερο ροκ σταρ παρά τον Θεάνθρωπο. Το φιλμ απέτυχε εισπρακτικά (λέγεται πως ισοφάρισε τα έξοδα το 1989!) και αντιμετωπίστηκε με θυμηδία από τους κριτικούς, όμως οπτικά είναι χάρμα οφθαλμών και κανένας δεν μπορεί να μείνει ανέγγιχτος από τις σκηνές των θαυμάτων. Την αφήγηση κάνει o Orson Welles από κείμενο που έγραψε ο διάσημος συγγραφέας Ray Bradbury - αμφότεροι όμως απουσιάζουν από τους τίτλους. Η πολλά υποσχόμενη καριέρα του Hunter διακόπηκε απότομα όταν ο ηθοποιός σκοτώθηκε από ατύχημα μέσα στο σπίτι του - γεγονός που πυροδότησε τον αστικό θρύλο της δήθεν κατάρας εκείνων που έπαιξαν τον Ιησού.

Enrique Irazoqui (The Gospel According to St. Matthew, 1964)

Έτη φωτός μακριά από τα βιβλικών διαστάσεων χολιγουντιανά έπη, ο Pier Paolo Pasolini επέστρεψε στις ρίζες της χριστιανικής διδασκαλίας με αυτό το απελπιστικά low budget, ασπρόμαυρο φιλμ που όμως κρύβει τόση δύναμη και ευφυΐα όσοι δέκα Cecil B. De Mille μαζί! Ο μαυρομάλλης και ασκητικός Χριστός (τον υποδύεται ο βασκικής καταγωγής Εβραίος Enrique Irazoqui ο οποίος, όπως και το υπόλοιπο καστ, δεν ήταν καν ηθοποιός) θυμίζει συνδικαλιστή που βγάζει πύρινους λόγους, ενώ όλοι οι διάλογοι έχουν μεταφερθεί αυτούσιοι από το Ευαγγέλιο του τίτλου. Πρόκειται ίσως για μια από τις πιστότερες μεταφορές βιβλικού κειμένου στην οθόνη, έστω και σαν παραβολή για τον σοσιαλισμό, πράγμα αξιοπερίεργο εάν σκεφτεί κανείς ότι τη σκηνοθέτησε ένας άθεος ομοφυλόφιλος μαρξιστής!

Ted Neeley (Jesus Christ Superstar, 1973)

Η πρώτη ροκ όπερα με θέμα τη ζωή του Χριστού που μεταφέρθηκε από το σανίδι στο πανί εκείνη τη χρονιά (η άλλη, το “Gospel”, αναφέρεται παρακάτω) προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, ποικίλα σχόλια και αντιδράσεις. Ως γνήσιο “παιδί” της εποχής της αμφισβήτησης, προσεγγίζει τις τελευταίες μέρες του Χριστού κάπως ανορθόδοξα, παρουσιάζοντας τον Υιό του Θεού λίγο-πολύ ως χίπι και τον Ιούδα ως κύριο πρωταγωνιστή, έναν μαύρο, ιδεαλιστή επαναστάτη που βλέπει τον Κύριο του να οικειοποιείται την όλη δόξα. Στην αρχή αντιδρά όμως τελικά υποκύπτει στο σχέδιο του Ιησού ο “οποίος πρέπει να προδοθεί και στη συνέχεια να δοξαστεί...”. Λόγω θέματος δεν προβάλλεται ποτέ από την ελεύθερη τηλεόραση, όμως με τα χρόνια απέκτησε cult following.

Victor Garber (Godspell, 1973)

“Prepare Ye the Way of the Lord”! Η έτερη Jesus-themed ροκ όπερα του ‘73, καταργεί εποχή και ιστορικό πλαίσιο για να μεταφέρει τον Ιησού στη Νέα Υόρκη των 70s, ντυμένο κλόουν, με ζωγραφισμένα δάκρυα στα μάτια, μια καρδούλα στο μέτωπο και κάτι που μοιάζει με το σήμα του Σούπερμαν(!) στο στήθος! Η πλοκή εναλλάσσει παραβολές με (πολλά) μουσικά νούμερα, με το καστ να χορεύει και να τραγουδά σε διάφορα landmarks της αμερικανικής μεγαλούπολης. Το φιλμ έτυχε θερμής υποδοχής από κοινό και κριτικούς ενώ προβλήθηκε με επιτυχία και στις Κάννες.

Αλέξης Γκόλφης (Ο Χριστός ξανασταυρώνεται - 1975)

Λίγες σειρές σημάδεψαν την ελληνική τηλεόραση όσο η μεταφορά στη μικρή οθόνη του βιβλίου του Νίκου Καζαντζάκη “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται” γύρω από τη ζωή σε ένα ελληνόφωνο χωριό της Μικράς Ασίας λίγο πριν την Καταστροφή. Ο Αλέξης Γκόλφης αν και τεχνικά δεν υποδύεται τον Χριστό αλλά έναν βοσκό ονόματι Μανωλιό που υποδύεται τον Χριστό για τις ανάγκες ενός τοπικού εθίμου, θα μείνει στην ιστορία ως ο μοναδικός Έλληνας που έπαιξε τον Θεάνθρωπο. Ήταν τόση μεγάλη η επιτυχία της σειράς και τόσο πειστικός ο Γκόλφης στον ρόλο που ο κόσμος τον σταματούσε στο δρόμο για να του φιλήσει τα χέρια και τα πόδια! Δυστυχώς η επιτυχία δεν κράτησε για πολύ. Ο Γκόλφης έμεινε για δεκαετίες άνεργος, είχε πρόβλημα με το αλκοόλ και τα ναρκωτικά ενώ τα τελευταία χρόνια της ζωής του ζούσε σαν φάντασμα στους δρόμους της Αθήνας. Έσβησε ένα αυγουστιάτικο απόγευμα του 2007 στην πλατεία Κολιάτσου ενώ το πτώμα του έμεινε για δύο μήνες στα αζήτητα του νεκροτομείου.

Robert Powell (Jesus of Nazareth, 1977)

Δεν μπορούμε να φανταστούμε Μεγάλη Εβδομάδα χωρίς την εξάωρη μίνι σειρά του Franco Zeffirelli - το ίδιο ισχύει φυσικά και για την παρούσα λίστα. Ίσως η απόλυτη μεταφορά της ζωής του Χριστού στην οθόνη, αυτή η δαπανηρή, all star cast, παραγωγή της RAI (συνχρηματοδοτούμενη, όπως φημολογείται, από το ίδιο το Βατικανό) μένει όσο πιο πιστή γίνεται στο πρωταρχικό υλικό χωρίς βέβαια να αποφεύγει τις υπερβολές και τους μελοδραματισμούς - όμως εκεί ακριβώς κρύβεται η δύναμή της! Ο Franco Zeffirelli βρήκε στο πρόσωπο του Robert Powell τον Ιησού που διακοσμεί αιώνες τώρα εκατομμύρια τραπεζαρίες, εικονοστάσια και δημόσιες υπηρεσίες: υγρό γαλάζιο βλέμμα, ρουφηγμένα μάγουλα και μια υποβόσκουσα, ήρεμη, δύναμη για να συνοδέψει αρμονικά την ευγενική ασκητική φιγούρα. Τριγύρω του ένα λαμπερό καστ από σταρ της εποχής, από τον δικό μας Γιώργο Βογιατζή (ως Ιωσήφ) μέχρι Laurence Olivier και Rod Steiger. Η νεαρότατη Olivia Hussey υποδύεται την Παναγία ενώ η πολύ μεγαλύτερη Anne Bancroft την Μαρία Μαγδαληνή - είναι φανερό ότι ο casting director μπέρδεψε τις Μαρίες! Και άθεος να είσαι, δεν γίνεται να μην ανατριχιάσεις στη σκηνή του μαρτυρίου ή να μην βουρκώσεις σε εκείνη της σταύρωσης.

Willem Dafoe (The Last Temptation of Christ, 1988)

Το παραγνωρισμένο αριστούργημα του Martin Scorsese μπορεί να προκάλεσε έντονες και δυσανάλογα βίαιες αντιδράσεις (στην Αθήνα παπάδες έσκιζαν τις οθόνες κεντρικών αιθουσών με σουγιάδες που έκρυβαν κάτω από τα ράσα!) όμως οτιδήποτε δεν δείχνει τον Ιησού ανάμεσα σε προβατάκια, προκαλεί έτσι κι αλλιώς το μένος των στενόμυαλων φανατισμένων. Ορμώμενος από το βιβλίο του (καταραμένου από την Εκκλησία) Νίκου Καζαντζάκη και το εξαιρετικό σενάριο του Paul Schrader, ο Scorsese φτιάχνει αυτό που ξέρει καλύτερα: την τοξική φιλία δύο αντρών, δεσμώτες της αγάπης ή του μίσους και προορισμένοι ο ένας να προδώσει και ο άλλος να προδοθεί προκειμένου να ολοκληρωθεί η αποστολή τους - ναι, είναι το “Goodfellas” και το “The Departed” με Ιησού και Ιούδα αντί για μαφιόζους και την έρημο του Μαρόκο αντί για τους δρόμους της Νέας Υόρκης. Επίσης παρουσιάζει τον Χριστό (ο εξαιρετικός Willem Dafoe) ως άνθρωπο με αδυναμίες, πάθη και διλήμματα, πράγμα απαράδεκτο για τους οπαδούς του θεϊκού και του αλάθητου. Δεν προβάλλεται ποτέ -για ευνόητους λόγους- από την ελεύθερη τηλεόραση όμως πλέον μπορείτε άνετα να το στριμάρετε.

Jeremy Sisto (Jesus The Mini Series, 1999)

Ακόμα ένας Ιησούς “πιο άνθρωπος παρά Θεός” κι ακόμα ένας ηθοποιός που είναι μια χαρά τόσο στην υγεία του όσο και επαγγελματικά . Αυτή η μίνι σειρά δεν είναι κι ότι καλύτερο κυκλοφορεί (μέρος των τηλεταινιών “The Bible Collection” των late 90s που ξεφορτώνεται κάθε χρόνο τέτοια εποχή το Σίγμα και το ΡΙΚ) όμως ο Sisto είναι fun to watch ως Ιησούς που αγκαλιάζει την ανθρώπινη κι επαναστατική πλευρά του, ίσως λίγο περισσότερο από το επιτρεπτό.

Jim Caviezel (The Passion of the Christ , 2004)

Ο Mel Gibson έβαλε 30 εκατομμύρια δολάρια από την τσέπη του για να γυρίσει αυτό το συνταρακτικό δράμα γύρω από το τελευταίο 24ωρο της ζωής του Ιησού, εξ’ ολοκλήρου σε δύο νεκρές γλώσσες (λατινικά και αρχαία αραμαϊκά) για μεγαλύτερη αυθεντικότητα. Ο Gibson οραματίστηκε τον Ιησού του (James Caviezel) ως έναν θυμωμένο επαναστάτη που υπομένει τον χλευασμό και την κακοποίηση από ηλίθιους ενώ διακινδυνεύει την ίδια του τη ζωή για τα πιστεύω του - βασικά είναι το “Braveheart” με χλαμύδες. Αυτή τη φορά ήταν οι Εβραίοι που αντέδρασαν, κατηγορώντας τον Gibson για αντισημιτισμό, κανένα στούντιο δεν άγγιζε πάνω στο φιλμ και ο δημιουργός του αναγκάστηκε να το διανέμει μέσω της εταιρίας του. Αυτό που ακολούθησε θυμίζει το θαύμα με τον πολλαπλασιασμό των ψωμιών: οι χριστιανοί συσπειρώθηκαν και οικογένειες συνέρρεαν στα multiplex λες και πήγαιναν για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους όπου επέμεναν τα μικρά παιδιά τους να μπουν να δουν μαζί τους ένα R-rated φιλμ με υπέρμετρη βία και περισσότερους κουβάδες αίμα κι από τα οκτώ “Saw” μαζί! Το αποτέλεσμα; Με $371 εκατ. εισπράξεις μόνο στις ΗΠΑ και άλλα $241 στον υπόλοιπο κόσμο, το “Passion” έγινε το εμπορικότερο ξενόγλωσσο φιλμ στη ιστορία. Όσο για την “κατάρα του Ιησού”, η καριέρα του Caviezel είναι μια χαρά. Εκείνος που πρέπει να ανησυχεί είναι ο Gibson.

Diogo Morgado (The Bible, 2013 & Son of God, 2014)

Στη θρησκευτική υπερπαραγωγή του History Channel, που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια από τον ΑΝΤ1, τα βλέμματα έκλεψε ακόμα ένας ξανθομάλλης Ιησούς σκέτο μοντέλο μόνο που αυτή τη φορά ήταν *όντως* (εντάξει, είχε κι έναν Σατανά φτυστός ο Μπαράκ Ομπάμα αλλά δεν είναι αυτός το θέμα μας).

Ο Πορτογάλος Diogo Morgado είναι φίρμα στην πατρίδα του ξεκινώντας από μοντέλο και μεταπηδώντας με επιτυχία στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη. Αυτός είναι φυσικά ο ρόλος της καριέρας του με δεδομένο ότι θα εξακολουθεί να έχει. Ο Morgado επανέλαβε τον ρόλο και στο “Son of God” που είναι βασικά τα επεισόδια του “The Bible” που αφορούν τον Χριστό μονταρισμένα σε μορφή ταινίας που προβλήθηκε το 2014 στις αίθουσες με αρκετή επιτυχία.